Artìculu Facebook di u 15/07/17
Trè circadori (un missicanu è dui amiricani) ani fighjulatu l’ivuluzioni di a mità di i pupulazioni di virtibrata cunnisciuti, veni à dì ch’ani fighjulatu 27 600 spezii. Si sò dinò intarissati à 177 spezii di mammìfari senza fucalizassi à nantu à spezii ditti minacciati. Cunclusioni : 32 % cunnòscini una forti calata, ancu quiddi chì parìani menu minacciati chè l’altri. A CÀUSA HÈ L’OMU chì si pidda u tarritoriu di l’animali, cù a custruzioni di casi, cù a sfuristera è l’agricultura… o par vìa di a caccia, di a pulluzioni, di u cambiamentu climàticu… I ghjattipardi par asempiu èrani 100 000 in 1900, oghji ùn ni ferma più chè 7000 ! Di i lioni ùn ni ferma più chè 35 000 ! Certi spezii di scimii dinò sò di menu in menu, passendu da 300 000 à mancu 50 000 in 50 anni ! Tutti i rigioni di u mondu sò cuncirnati è ci voli à agì prestu s’è no vulemu frinà u finòminu, dìcini i circadori. HÈ DA VERU UNA SPARIZIONI MASSIVA ma principia avà, dunqua semu sempri à tempu di fà calcosa, basta à vulella…
I CINQUI PRIMA SPARIZIONI MASSIVI :
1. 444 miliona d’anni fà. 85 % di a vita marina s’hè spinta. Sarìani ghjacciazioni maiori ch’ani pruvucatu a morti di numarosi spezii.
2. 360 miliona d’anni fà. 75 % di i spezii pà u più marini sò tocchi. Dinò si pensa chì una ghjacciazioni maiori cù una calata di u niveddu di l’uciani ni sò rispunsèvuli.
3. 253 miliona d’anni fà. 90 % di i spezii sò cuncirnati, marini è tarrestri. Sarà a più maiori di i sparizioni massivi. Ci hè vulsutu quantunqua 200 000 anni par ch’edda si fessi è dopu durenti à 20 miliona d’anni ùn ci era mancu più ussigenu à nantu à a Tarra. Ci hè vulsutu à aspiità 30 miliona d’anni par ritruvà una biudivarsità listessa à quidda di nanzi à a crisa… Ancu pocu sparìa a vita è puri, a divarsità affaccata dopu hè stata particularamenti strasurdinaria… I càusi pussìbuli di ‘ssa crisa poni essa a ghjunta d’una mitiurita à nantu à a tarra o u sviluppu spunanziali d’un microbu libaratori di mittanu…
4. 200 miliona d’anni fà. 50 % di a divarsità à nantu à a Tarra sparisci è i dinusàuri ni prufìttani par impònasi. Durenti à 40 000 anni sò libarati mori gasu carbònicu è mori mittanu in l’atimòsfara cunducendu à unu riscaldamentu impurtanti di a pianeta. Pò essa u risultatu d’una attività impurtanti di i vulcana o di a cascatura d’una mitiurita.
5. 65 miliona d’anni fà. 70 % di i spezii sapriscini. Hè a fini di i dinusàuri è di tuttu u piantonu marinu. Tutti l’animali pisendu di più chè 20 chilò sparìscini, cacciati i cruccudilla. Pari chì a càusa sarìa u scontru cù una mitiurita di 10 chilòmitri di diametru, fendu cuddà a timpiratura tarrestra à 1500 grada… nanzi di duvintà freta dopu, par vìa d’una atimòsfara duvintata bughja.
#SixièmeExtinctionAnimaux #SixthExtinctionOfAnimals
https://www.notre-planete.info/environnement/biodiversite/extinctions_massives.php
Ritrattu : https://pixabay.com/en/photos/?hp=&image_type=&cat=&min_width=&min_height=&q=lion&order=popular