– usciintificuchju.com – Dumènica u 15 d’aprili 2018
Ci hè talmenti muddizzu à mezu à i diffarenti uciana di a pianeta, chì aggruppèndusi sottu à l’azzioni di i currenti marini, sò stati custituiti parechji… « cuntinenti di plàstichi » !
U prima hè statu scupartu in u 1997 da Charles Moore, un navigatori amiricanu, in faccia à i costi califurniani. Da tandu, i sciintìfichi ani pussutu fà u custatu chì plàsticu ammassatu ùn ci n’era micca solu in l’ucianu Pacìficu Supranu ma ancu drentu à l’ucianu Pacìficu Suttanu, po in l’Atlànticu Supranu è in l’Atlànticu Suttanu è drentu à l’ucinau Indianu. Sò 5 furmazioni maiori chì t’ani a diminsioni di parechji paesa aduniti. In u cuntinenti di u Pacìficu Nordu a Còrsica ci starìa 180 volti !
‘Ssu plàsticu hà da, in cunsiquenza, cuntaminà tutta a catena alimintaria marina. Da a so basa, u zuuplantonu, à i baleni o à l’aceddi, sò cintini di spezii diffarenti chì sò stati tocchi. Parechji ni mòrini com’è par asempiu i cascialò ritrovi in Allimagna chì s’èrani inghjuttiti una reta di piscadori o un pezzu di vittura… L’albatra di l’ìsuli d’Hawai sò stati ritrovi cù u stòmacu pienu di tappa. I cuppulati, si sà, s’affògani cù i sacca di plàsticu ch’eddi pìddani par potti marini… I cumpunenti chìmichi par vìa di a catena alimintaria si ritròvani in u grassu di i mammìfari com’è i cagnaccia di u Tarraniu o l’orsa pularii… Da par tuttu u disturbu hè maiori è custatatu. Mori urganìsimi sparìscini è certi, à u cuntrariu ni prufìttani par isviluppassi, com’è una crichja (o ragnata di mari) di u Pacìficu Suttanu chì faci i so ova à nantu à u muddizzu chì li servi d’incubatori pridilettu è chì tandu favurisci a so sparghjera à u discàpitu d’altri spezii… Ancu l’omu pò essa toccu d’altrondi. Iffittivamenti, sustanzi nucivi pà a saluta, certi disturbatori inducriniani chì agìscini contru à a ficundità di l’omu è di a donna, si ritròvani in parechji affari : dischetta, DVD, vetra di spichjetti, tilèfuni purtativi, urdinatori, tindini di a duscia… sò da par tuttu ! A mòsciani certi studia, si ritròvani oramai in u sangui di l’èssaru umanu, ciò ch’ùn era u casu à u XXu sèculu. A cuncintrazioni ferma dèbbuli ma più a catena alimintaria sarà cuntaminata è più poni passà in u sangui umanu. Chì ni sarà tandu di l’avvena di i spezii, da u zuuplantonu à l’omu ?
Sò 300 miliona di tonni di plàsticu chì sò prudutti tutti l’anni. Dipoi l’anni 2000 a industrìa hà criatu più plàsticu chè durenti à u XXu sèculu. Pocu hè riciculatu, solu 5 %, inveci chì 6 à 7 miliona di tonni sò lampati drentu à l’uciana. I 5 stesi di plàsticu furmati, chì suvìtani i cinqui ghjira o currenti di rutazioni prisenti in l’uciana di a pianeta, si stèndini à nantu à suparficìi giganteschi ma dinò poni falà in i prufundezzi di l’acqua à nantu à 30 metra è sottu à l’aspettu di particeddi chjuhi chjuchi. Si parla tandu di suppa di plàsticu, ancu più fàciuli à inghjotta da l’animali è à ritruvassi in a catena alimintaria… Hè l’azzioni di u soli chì faci rompa u plàsticu ma ùn voli dì ch’eddu si sdrughji prestu. Una butteglia di plàsticu pò campà 500 anni…
Di sicuru oramai si pensa à nittà l’uciana. Ci hè u ghjòvanu niirlandesu, studianti in airunaùtica, Boyan Slat, chì voli fà ritinuti à mezu à l’acqua par chjappà u plàsticu ; ci hè u navigatori sguìzzaru Yvan Bourgnon chì voli fà una flotta di battedda in capacità di chjappà po di prittà u plàsticu… Spiremu tandu chì prestu ‘ssi suluzioni sarani cuncritizati ma dinò chì prestu cambiaremu di cumpurtamentu par chì u plàsticu pruduttu à nantu à a tarra, sighi riciculatu è mai più si ritruvessi in acqua…
Da leghja : http://www.especes-menacees.fr/actualites/plastique-abordage-oceans-16062016/
Ritrattu : https://pixabay.com/en/water-polluted-plastic-garbage-2655759/
U Sciintificuchju 