– usciintificuchju.com – Luni u 15 d’uttrovi 2018
In u 2016, in Ghjurdanìa, inveci ch’eddi sò rializati travadda di canalizazioni vicinu à una scola, hè scuparta par azardu una tomba di l’antichità rumana. Prestu si capisci ch’eddu hè un situ iccizziunali è dipoi hè statu presu in càrica da una squatra intirnaziunali d’archiòlughi, mubilizata da u Dipartimentu di l’antichità di Ghjurdanìa. ‘Ssa squatra devi intarprittà tutti l’illustrazioni fatti drentu à ‘ssa tomba. Sò màgnifichi pinturi murali chì còntani i vinturi di numarosi parsunaghja com’ è dìa, èssari umani o animali : una vera è longa tàvula à figuretti ! Una banda dissinata chì conta u mitu di fundazioni di l’antica cità di Capitolias chì à l’èpica era situata quì.
Cità greca in u Imperu rumanu d’Urienti, Capitolias hè stata fatta à u prima sèculu dopu à Cristu. Facìa parti d’una rigioni chjamata Dicàpuli chì addunìa una dicina d’altri cità. Capitolias riprisintaia un polu cumirciali è culturali di primura.
A tomba hè bè prisirvata. Misura 52 m2 è accoddi dui càmari funararii è un sarcòfaghju maiurona è in basaltu. L’illustrazioni pinti à nantu à i mura è u tettu tràttani numarosi timàtichi. Ci sò sceni di u cutidianu com’è tarri arratati, frutta accolti, àrburi sigati… Ci hè a rializazioni d’una muradda è ci hè a prisenza di Dìa chì certi volti aiùtani l’òmini in u so travaddu è certi volti si fàcini serva da l’òmini à l’uccasioni d’un pranzu. Ci hè ancu u dissegnu di un scacrifiziu à l’unori di i Dìa. Dinò si pò veda u dissegnu di u fiumu Nilu è di l’èssari chì u pupulèghjani è in fini si tròvani illustrazioni di i segna di u zudiacu o illustrazioni di i pianeti… À u finali sò cuntabilizati insembu 260 èssari umani è Dìa. Hè dighjà un affaronu ma in più ‘ssa pintura hè arricchita da scrizzioni in aramianu aduprendu l’alfabettu grecu. Sò pìcculi scritti chì discrìvini l’azzioni di i parsunaghja chì pàrlani par ispiigà ciò ch’eddi fàcini. ‘Ssi scrizzioni ani tandu u rolu di i buscicheddi di i lipra à figuretti, ciò chì di sicuru hè iccizziunali.
D’appressu à l’archiòlughi, tutti i scinetti currispòndini à i diffarenti tappi di u mitu di fundazioni di a cità : sò cunsultati i Dìa à l’uccasioni d’un pranzu par dicida di a lucalizazioni, s’appronta u tarrenu caccendu l’àrburi, si faci una muradda è à a fini quand’edda hè rializata a cità si ringràziani i Dìa.
In u sarcòfaghju ùn si sà par avà qual’ ci stà ma l’archiòlughi pènsani di pudè sapella. Di règula u so nomu hè statu scultatu da sopra à una porta chì ferma à sbarazzà di più. Duvarìa currisponda à u fundatori di a cità.
Tutti i risultata di u studiu di ‘ssa tomba duvarìani essa cuminicati di ghjinnaghju 2019, à l’uccasioni di u 14u Cungressu intirnaziunali di stodia è d’archiulugìa di Ghjurdanìa.
Da leghja :
Ritrattu : Julien Aliquot/CNRS HiSoMA 2018