– usciintificuchju.com – Vènnari u 24 d’aprili 2020.
Com’è pà a grippa o u catarru, i pustigliona sò u vittori pridilettu di u SARS-CoV-2 (u curona viru rispunsèvuli di a malatìa Covid-19) pà a trasmissioni da un èssaru umanu à un antru èssaru umanu. Hè cussì chì una parsona sana pò essa cuntaminata par inalazioni di candidduchji quandu unu individu, chì porta u viru, tossa o parla. Ma chì si sà pricisamenti di ‘ssi pustigliona è di u tempu ch’eddi poni campà in l’aria o à nantu à un punteddu ?
Inghji viru t’hà i so maneri pròprii di trasmissioni chì si poni scumparta in trè catigorìi maiori :
– a trasmissioni vitturiali chì hà bisognu d’un vittori com’è par asempiu u zinzali in u casu di u sciccungugna o a zika.
– par cuntattu cù flùidi umani pà u VIH o Èbula.
– par l’aria è cù i pustigliona pà u russettu, a grippa, i catarra è u Covid-19.
‘Ssa ùltima catigurìa hè a più diffìciuli à cuntrullà. U SARS-CoV-2 hè un filamentu d’ARN incapussulatu chì entri in una cèddula par riprudùciasi è cuntaminanni d’altri. Dopu culunizeghja i cèdduli di i vìi rispiratorii, a so sìbula prascelta, indu’ pruduci viriona, particeddi virali infittosi.
Quand’edda tossa o sturnuteghja una parsona malata, sporga un nìvulu di pustigliona chì sò listessi à missila chì sò carchi à viriona cuncipiti drentu à u sistema rispiratoriu. ‘Ssi pusistigliona chì sò candidduchji chì vènini da u nosciu sistema ùmidu di i nosci vìi rispiratorii è di a cannedda, sò ricacciati dinò quand’è no parlemu. Ci n’hè menu ma sò cuntagiosi ancu eddi.
U viru sorti pà a bocca, quissa hè sicura. Par entra t’hà omancu a bocca, u nasu o l’ochja. Pò entra dirittamenti o par vìa d’un ugettu ch’è no avaremu toccu nanzi, vistu ch’una candidduchja ci laca una càrica virali un certu tempu. Ùn si sà sì un pustiglionu solu basta par cuntaminà. Un si cunnosci par avà a càrica mìnima par chjappà u Covid-19. Ghjoca dinò u tippu di matiriali chì ricevi u pustiglionu, chì sarà cuntaminatu un tempu più o menu longu sigondu ciò ch’eddu hè (vetru, plàsticu, farru, legnu…), ma quì dinò manchemu di cunniscenzi.
Ciò chì dinò ferma scunnisciutu hè di sapè sì u viru pò campà in l’aria drentu à i candeddi i più minori, di menu di 5 micròmitri o ancu quandu l’acqua s’hè svapurata. Otantu hè sempri attivu in suspinsioni in l’aria com’è ghjè u casu pà u russettu. I sciintìfichi amiricani ani fattu ùltimi ussirvazioni chì vani piuttostu in ‘ssu sensu quì postu ch’ani trovu in l’aria di càmari, pezza di u còdici ginèticu di u viru spulsatu dui ori nanzi da malati di u covid-19. S’aspèttani i risultata d’altri studia par sapenni di più à nantu ‘ssa capacità di u viru à stà in l’aria, chì tandu pudarìa ancu sorta da u nasu solu rispirendu…
Ritrattu : https://pixabay.com/fr/photos/blonde-serviette-portrait-glamour-2094172/
U Sciintificuchju 